Iran

Arkadaşlar Iran kraliyet ile yönetilmiyor en azından söylediklerine göre kraliyet sistemi yok. Republic of Iran diye geçiyor. Yani bizim gibi cumhuriyet ile yönetliyorlar. Ancak laiklik yok Şeriat sistemi ile kurallar konulmuş durumda. 79 yılına kadar şah tarafından yönetilmiş (bizdeki padişah). O zamanlar bizim gibi bir modernlik hakimmiş. Sosyal hayat varmış Iranda sonra halk bu yönetim şeklinden cumhuriyete geçmek istemişler ve devrim olmuş. Devrimin sonucu ise işte bu yönetim şekli olmuş. Zamanın gençleri ve halk her ne kadar bu yönetim şeklini istemeselerde işte zamanında olan bu olaya katlanmak durumunda kalmışlar ve halen aynı yönetim sistemi içinde hayatlarına devam ediyorlar.

Şah zamanında takvimleri 2500 lerde imiş. Devrimden sonra 1300’e düşmüş. Bir deyişle bayaa bir gerilemişler.

Iranda hafta sonu kavramı Perşembe ve Cuma yani bizim Cumartesi kavramımız Perşembe, Pazar kavramımız ise Cuma günü; adamlar hafta başı olarak cumartesiyi kullanıyorlar bir başka deyiş ile, biz obaaaa Cumartesi bu gün derken adamlar gene Cumartesi aq diyolar.

Tahran’nın trafiği dillere destandır; bilen bilir. Ancak ben çok çok yoğun bir trafik görmedim. Çünkü şehir içine belli saat aralıklarında girmek yasakmış. Bazı özel araçlar, taksiler, otobüsler ve devlet yada asgari araçların geçişine izin veriliyormuş. Ben bunu duymadan önce de yoğundu ama onlarıda serbest bıraksalar pek hoş bir görüntü olmayacağı aşikar. Neredeyse heryer tek yön daha doğrusu ben çift yönlü akan bir yol göremedim. Işık olayı pek yok. Herkes son sürrat kavşaklardan geçiyor. Tüm yollar neredeyse düm düz, şehrin düz bir zemine kurulmasından kaynaklanıyor. Yayalar arabaları umursamazca karşıdan karşıya geçiyorlar, ne zaman yola bakıyorlar bir fikrim yok açıkcası arabaların çarpmaması gerekiyor, bir şekilde kurtarıyorlar. Araba geliyor diye hızlı hareket edenlere garip garip bakıyorlar.

Arabaların geneli eski, en azından eski bir görüntüye sahipler. Hepsi hurda gibi duruyor. Ancak herkes son sürrat ilerliyor.

Dünya üstünde yıllık 200 ton safran çıkıyor ve bu safranın 190 tonu Iranda üretiliyor.

Iranda sıcaktanmıdır yoksa halkın genel karakterinden midir yoksa hükümetin yaptırımından mıdır bilinmez; insanlar pek bir hayattan bezmiş bir halleri var. Birde hepsi fücür arkadaşımıza benziyor bir konuşmaya başladılar mı susmak bilmiyorlar. Böylece işlerden kaytarmış oluyorlar.